%0 Journal Article %T بررسی فاکتورهای بیماری‌زایی قارچ Puccinia graminis f. sp. tritici عامل بیماری زنگ سیاه گندم در استان اردبیل در سه سال متوالی (1396-1398) %J بیماریهای گیاهی %I انجمن بیماری شناسی گیاهی ایران %Z 0006-2774 %A کربلائی خیاوی, حسین %A رضوی, محمد %A رشیدی دودکش, یعقوب %D 2021 %\ 05/22/2021 %V 57 %N 1 %P 65-79 %! بررسی فاکتورهای بیماری‌زایی قارچ Puccinia graminis f. sp. tritici عامل بیماری زنگ سیاه گندم در استان اردبیل در سه سال متوالی (1396-1398) %K پرآزاری %K زنگ سیاه %K ژن %K واکنش مقاومت %K هرم بیماری %R 10.22034/ijpp.2021.530382.354 %X زنگ سیاه یا ساقه گندم با عامل قارچی (Pgt) Puccinia graminis f. sp. tritici یکی از شایع‌ترین و خسارت‌زاترین بیماری-های گندم در جهان و ایران به‌شمار می‌آید. در شرایط مساعد و تشکیل شدن هرم بیماری، بیمارگر توانایی از بین بردن محصول گندم در مدت زمان کوتاه را دارد. قارچ Pgt به‌دلیل تکمیل نمودن چرخه جنسی، جهش و هیبریداسیون از تغییر پذیری ژنتیکی بالایی در ساختار جمیعت برخوردار می‌باشد و هم این امر سبب ایجاد نژادهای جدید (تنوع نژادی) با الگوی بیماری‌زایی متفاوت می‌شود. یکی از نژادهای پرآزار و مهم قارچ Pgt که در دهه‌های اخیر ظاهر شده و خسارت‌های فراوانی به محصول گندم در سطح جهان تحمیل نموده است، نژاد (Ug99) TTKSK می‌باشد. این نژاد در داخل کشور نیز شناسایی و گزارش شده است. با این حال مطمئن‌ترین، سالم‌ترین و مقرون به صرفه‌ترین روش مدیریت و کنترل این بیماری، استفاده از مقاومت ژنتیکی است. آشنایی دقیق از ساختار ژنتیکی جمعیت بیمارگر (نژادها) و آگاهی از فاکتورهای (ژن‌های) بیماری‌زایی نژادهای Pgt در هر منطقه اولین گام و به مشابه نقشه راه برای رسیدن به مقاومت‌های موثر و پایدار ژنتیکی می-باشد. یکی از راه‌های بررسی روند تغییر الگوی بیماری‌زایی نژادها در هر منطقه با رصد فاکتورهای بیماری‌زایی روی ژنوتیپ‌های افتراقی زنگ سیاه در خزانه‌های تله میسر می‌گردد. بدین منظور در سه سال متوالی (1398-1396) پایش فاکتورهای بیماری‌زایی نژادهای Pgt و همچنین اثر بخشی ژن‌های مقاومت موجود در ژنوتیپ‌های افتراقی بین‌المللی نسبت به نژادهای Pgt موجود در استان اردبیل، بررسی شدند. %U https://ijpp.areeo.ac.ir/article_246621_0b29695b1430ee2e63003222c3d96fab.pdf