%0 Journal Article %T وقوع و بیماری‌زایی برخی گونه‌های قارچی روی گل جالیز %J بیماریهای گیاهی %I انجمن بیماری شناسی گیاهی ایران %Z 0006-2774 %A قلی‌زاده, ربابه %A همتی, رقیه %D 2019 %\ 05/22/2019 %V 55 %N 1 %P 83-86 %! وقوع و بیماری‌زایی برخی گونه‌های قارچی روی گل جالیز %K فوزاریوم %K کنترل بیولوژیک %K گل‌جالیز %K گوجه‌فرنگی %R 10.22034/ijpp.2019.36803 %X گونه­های گل­جالیز(Orobanche spp.) ، انگل اجباری و از عوامل محدود کننده کشت تعدادی ازمحصولات مهم کشاورزی بوده و باعث ایجاد آسیب و خسارت محصول در گیاهان دولپه­ای از قبیل گوجه­فرنگی، توتون، آفتابگردان، بادمجان، سیب-زمینی و هویج می­شوند  (Barker et al., 1996). گرچه روش­های متعدد سنتی برای کنترل گل جالیز در محصولات مختلف به کار رفته است اما هیچیک از آنها موثر نبوده­اند (Amsellem et al., 2001). از طرف دیگر روشهای موثر همچون ضدعفونی خاک، گران بوده و با خطرات زیست­محیطی همراه هستند (Foy et al., 1989). کنترل بیولوژیک روش کنترل جایگزینی می­باشد و تعدادی از جدایه­های موفق قارچی در سراسر جهان گزارش شده اند که قادر به کنترل رضایت­بخش این بیمارگرها می­باشند (Boari and Vurro, 2003). در ایران قارچ­های Fusarium oxysporum، F. solani، Rhizoctonia solani و Urocystis orobanches از روی گل جالیز گزارش شده­اند (Ershad, 2009). رستمی و همکاران سه گونه F. proliferatum، F. torulosum و F. circinatum را از گل جالیز در ایران جداسازی نمودند (Rostami et al., 2015). F. chlamydosporum، F. solani، F. semitectum، F. oxysporum، F. reticulatum، F. pallindoroseum، F. diversisporum و F. virguliform توسط درویش­نیا و همکاران (2013) از گل جالیز مصری (O. aegyptiaca) در ایران گزارش شده­اند. به منظور بررسی قارچ­های همراه با گل جالیز، نمونه­هایی از این گیاه (O. ramosa) با علائم پژمردگی یا پوسیدگی در ساقه و طوقه از مزارع گوجه-فرنگی روستاهای فیروزآباد و قره­قشلاق شهرستان کوثر،استان اردبیل، جمع­آوری شدند. نمونه­ها بعد از شستشو، با هیپوکلریت­سدیم یک درصد به مدت دو دقیقه ضد­عفونی سطحی گردیدند و روی محیط کشت PDA کشت شده در دمای 25 درجه سانتی گراد قرار گرفته و به صورت روزانه بازدید شدند و جدایه­های قارچی خالص­سازی و نگه­داری شدند. در نهایت تعداد 90 جدایه به دست آمد و از بین آنها 46 جدایه بر اساس ویژگی­های میکروسکوپی و مرفولوژیکی آنها روی محیط کشت PDA و CLA  (برای گونه­های فوزاریوم) شناسایی شدند (Leslie and Summerell, 2006). همچنین DNA ژنومی یک جدایه نماینده از هر گونه شناسایی شده مرفولوژیکی، استخراج شد (Liu et al., 2000) و توالی منطقه ITS ژن ریبوزومی آنها (ITS1 + 5.8S + ITS2)  با استفاده از جفت آغازگر ITS1 و ITS4 تکثیر شد (White et al., 1990). محصولات واکنش زنجیره­ای پلیمراز تخلیص و توالی­یابی شدند (شرکت ماکروژن، کره جنوبی). سپس توالی­های به دست آمده با توالی­های موجود در پایگاه اطلاعاتی NCBI مقایسه شدند. جدایه­های قارچی متعلق به جنس­های غالب در شرایط آزمایشگاهی بر­روی گرهک­های گل جالیز در داخل کیسه­های پلاستیکی شفاف حاوی گیاهچه­های گوجه­فرنگی، به روش بواری و ورو (2003) مایه­زنی شدند و علائم ایجاد شده روی گرهک­ها، سه هفته پس از مایه­زنی بر اساس شاخص­های زیر نمره­دهی شدند (نمره صفر: غیر بیماریزایی؛ نمره 1: علائم جزئی مانند قهوه­ای شدن و کاهش سرعت رشد؛ نمره 2: ممانعت از رشد گل جالیز و قهوه­ای شدن و نکروز گرهک­ها؛ نمره 3: نکروز کامل و سریع و از بین رفتن ثبات و سفتی گرهک­ها(. برای هر گونه سه تکرار در نظر گرفته شد. بر اساس ویژگی­های مرفولوژیکی و مولکولی 46 جدایه، جدایه­های شناسایی شده، به سه جنس Fusarium (فراوانی: 3/41 درصد)، Macrophomina (فراوانی: 4/54 درصد)  و Aspergillus (فراوانی: 3/4 درصد) متعلق بودند.  در این تحقیق گونه­های F. fujikuroi و Aspergillus ochraceus برای اولین بار از روی گل جالیز در جهان گزارش می­شوند. همچنین Macrophomina phaseolina، F.acuminatum وF.equiseti اولین بار از گل جالیز در ایران گزارش می­گردند. بر اساس نتایج آزمون بیماری­زایی، تمام گونه­های فوزاریوم و ماکروفومینا بر­روی گل جالیز ایجاد بیماری نمودند. بیشترین میزان آلودگی گرهک­ها مربوط به گونه­های F. proliferatum، F. acuminatum  و F. fujikuroi  بود. %U https://ijpp.areeo.ac.ir/article_36803_0d94b399ed45355727f1a81bc5179873.pdf