گونههای گلجالیز(Orobanche spp.) ، انگل اجباری و از عوامل محدود کننده کشت تعدادی ازمحصولات مهم کشاورزی بوده و باعث ایجاد آسیب و خسارت محصول در گیاهان دولپهای از قبیل گوجهفرنگی، توتون، آفتابگردان، بادمجان، سیب-زمینی و هویج میشوند (Barker et al., 1996). گرچه روشهای متعدد سنتی برای کنترل گل جالیز در محصولات مختلف به کار رفته است اما هیچیک از آنها موثر نبودهاند (Amsellem et al., 2001). از طرف دیگر روشهای موثر همچون ضدعفونی خاک، گران بوده و با خطرات زیستمحیطی همراه هستند (Foy et al., 1989). کنترل بیولوژیک روش کنترل جایگزینی میباشد و تعدادی از جدایههای موفق قارچی در سراسر جهان گزارش شده اند که قادر به کنترل رضایتبخش این بیمارگرها میباشند (Boari and Vurro, 2003). در ایران قارچهای Fusarium oxysporum، F. solani، Rhizoctonia solani و Urocystis orobanches از روی گل جالیز گزارش شدهاند (Ershad, 2009). رستمی و همکاران سه گونه F. proliferatum، F. torulosum و F. circinatum را از گل جالیز در ایران جداسازی نمودند (Rostami et al., 2015). F. chlamydosporum، F. solani، F. semitectum، F. oxysporum، F. reticulatum، F. pallindoroseum، F. diversisporum و F. virguliform توسط درویشنیا و همکاران (2013) از گل جالیز مصری (O. aegyptiaca) در ایران گزارش شدهاند. به منظور بررسی قارچهای همراه با گل جالیز، نمونههایی از این گیاه (O. ramosa) با علائم پژمردگی یا پوسیدگی در ساقه و طوقه از مزارع گوجه-فرنگی روستاهای فیروزآباد و قرهقشلاق شهرستان کوثر،استان اردبیل، جمعآوری شدند. نمونهها بعد از شستشو، با هیپوکلریتسدیم یک درصد به مدت دو دقیقه ضدعفونی سطحی گردیدند و روی محیط کشت PDA کشت شده در دمای 25 درجه سانتی گراد قرار گرفته و به صورت روزانه بازدید شدند و جدایههای قارچی خالصسازی و نگهداری شدند. در نهایت تعداد 90 جدایه به دست آمد و از بین آنها 46 جدایه بر اساس ویژگیهای میکروسکوپی و مرفولوژیکی آنها روی محیط کشت PDA و CLA (برای گونههای فوزاریوم) شناسایی شدند (Leslie and Summerell, 2006). همچنین DNA ژنومی یک جدایه نماینده از هر گونه شناسایی شده مرفولوژیکی، استخراج شد (Liu et al., 2000) و توالی منطقه ITS ژن ریبوزومی آنها (ITS1 + 5.8S + ITS2) با استفاده از جفت آغازگر ITS1 و ITS4 تکثیر شد (White et al., 1990). محصولات واکنش زنجیرهای پلیمراز تخلیص و توالییابی شدند (شرکت ماکروژن، کره جنوبی). سپس توالیهای به دست آمده با توالیهای موجود در پایگاه اطلاعاتی NCBI مقایسه شدند. جدایههای قارچی متعلق به جنسهای غالب در شرایط آزمایشگاهی برروی گرهکهای گل جالیز در داخل کیسههای پلاستیکی شفاف حاوی گیاهچههای گوجهفرنگی، به روش بواری و ورو (2003) مایهزنی شدند و علائم ایجاد شده روی گرهکها، سه هفته پس از مایهزنی بر اساس شاخصهای زیر نمرهدهی شدند (نمره صفر: غیر بیماریزایی؛ نمره 1: علائم جزئی مانند قهوهای شدن و کاهش سرعت رشد؛ نمره 2: ممانعت از رشد گل جالیز و قهوهای شدن و نکروز گرهکها؛ نمره 3: نکروز کامل و سریع و از بین رفتن ثبات و سفتی گرهکها(. برای هر گونه سه تکرار در نظر گرفته شد. بر اساس ویژگیهای مرفولوژیکی و مولکولی 46 جدایه، جدایههای شناسایی شده، به سه جنس Fusarium (فراوانی: 3/41 درصد)، Macrophomina (فراوانی: 4/54 درصد) و Aspergillus (فراوانی: 3/4 درصد) متعلق بودند. در این تحقیق گونههای F. fujikuroi و Aspergillus ochraceus برای اولین بار از روی گل جالیز در جهان گزارش میشوند. همچنین Macrophomina phaseolina، F.acuminatum وF.equiseti اولین بار از گل جالیز در ایران گزارش میگردند. بر اساس نتایج آزمون بیماریزایی، تمام گونههای فوزاریوم و ماکروفومینا برروی گل جالیز ایجاد بیماری نمودند. بیشترین میزان آلودگی گرهکها مربوط به گونههای F. proliferatum، F. acuminatum و F. fujikuroi بود.